Năm 1990, Đại hội đồng Liên hợp quốc quyết định lấy ngày 01/10 hàng năm là Ngày Quốc tế NCT, để hướng dẫn sự quan tâm của mọi người chăm sóc đối với NCT ngay trong gia đình mình và trong cộng đồng. Một sự trùng hợp ngẫu nhiên, cũng vào ngày 01/10 của 30 năm trước đó, ngày 01/10/1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài Tuổi tác càng cao, lòng yêu nước càng lớn, Người khẳng định truyền thống Diên Hồng là truyền thống yêu nước vẻ vang của dân tộc ta và riêng các cụ phụ lão ta.
Bác viết tặng NCT: Càng già, càng dẻo lại càng dai/ Tinh thần gương mẫu chẳng nhường ai/ Đôn đốc con em làm nhiệm vụ/ Vuốt râu mừng xã hội tương lai. Người xem những vị thượng thọ “là của quý giá của dân tộc” và những tấm gương sáng của các cụ phụ lão và thanh, thiếu niên là “tượng trưng phúc đức của nước nhà” trong đường lối cách mạng dựa vào sức mạnh đại đoàn kết dân tộc.
Sau 30 năm đi tìm đường cứu nước, năm 1941, Chủ tịch Hồ Chí Minh trở về Pác Bó, Cao Bằng. Ngày 06/6/1941, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc ra lời kêu gọi “Kính cáo đồng bào” và “Lời hiệu triệu đoàn kết tất cả các bậc phụ lão”, Người chỉ rõ: “Trách nhiệm của các vị phụ lão chúng ta đối với nhiệm vụ đất nước thật là trọng đại. Đất nước hưng thịnh do phụ lão gây dựng. Đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức. Nước bị mất, phụ lão cứu. Nước suy sụp, phụ lão phù trì. Nước nhà hưng, suy, tồn, vong, phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề... Đối với gia đình, đối với Tổ quốc, phụ lão có trọng trách là bậc tôn trưởng. Đối với làng xóm, đối với bà con, phụ lão có sự tín nhiệm lớn lao. Phụ lão hô, nhân dân hưởng ứng; phụ lão làm, nhân dân làm theo…”(2).
Xem thêm: Khôi phục con đường 'thiên lý Bắc - Nam' xuyên qua dãy Hoành Sơn hùng vĩ
Người mong muốn những NCT phát huy hết trách nhiệm của mình, bởi NCT có kinh nghiệm, có uy tín và đức độ. Người viết: “Dẫu rằng tóc đã bạc, mắt đã hoa, tay run, chân mỏi, nhưng một lời nói của phụ lão có ảnh hưởng đến hưng bang, một hành động của phụ lão có ảnh hưởng đến giết giặc. Rút guốc mộc để ném vào đầu bọn bạo ngược, vung gậy trúc để đánh vào đầu bọn hung ác... Đồng bào cả nước đang ngẩng cao đầu mà trông chờ các bậc phụ lão”(3).
Khi đất nước vừa giành được độc lập, chỉ ít ngày sau, ngày 21/9/1945, trong thư gửi các cụ phụ lão: “Xưa nay, những người yêu nước không vì tuổi già mà chịu ngồi không. Nước ta có những người như Lý Thường Kiệt, càng già càng quắc thước, càng già càng anh hùng... Trong hoàn cảnh hiện tại, khi nước ta mới tranh lại quyền độc lập tự do nhưng còn phải qua nhiều bước khó khăn”(4). Người kêu gọi: “Chúng ta là bậc phụ lão, cần phải tinh thần đoàn kết trước để làm gương cho con cháu ta. Vậy tôi mong các vị phụ lão ở Hà thành ra xung phong tổ chức “Phụ lão cứu quốc Hội” để cho các phụ lão cả nước bắt chước và để hùn sức giữ gìn nền độc lập của nước nhà”(5). Người khẳng định NCT Việt Nam có một tinh thần và chí khí đặc biệt: “Tuổi tác càng cao, lòng yêu nước càng lớn”, “Tuổi cao chí khí càng cao”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nghiêm khắc phê phán thái độ tự ti của những cán bộ lớn tuổi, cho rằng mình không còn khả năng tiến bộ nữa, không thể học hành và cống hiến nữa. Tại lớp huấn luyện đảng viên mới vào ngày 14/5/1966, Người nói: “Bác thường nghe nói có đồng chí mới 40 tuổi mà đã cho mình là già cho nên ít chịu học tập. Nghĩ như vậy là không đúng, 40 tuổi chưa phải là già. Bác đã 76 tuổi nhưng vẫn cố gắng học thêm. Chúng ta phải học và hoạt động cách mạng suốt đời. Còn sống thì còn phải học, còn phải hoạt động cách mạng”(6).
Xem thêm: Người 'truyền lửa' bảo tồn di sản văn hóa
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Phát huy trí tuệ, kinh nghiệm sống, lao động, chiến đấu của NCT trong xã hội, cộng đồng và gia đình. Tiếp tục xây dựng gia đình kiểu mẫu, “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền, vợ chồng hòa thuận, anh chị em đoàn kết, thương yêu nhau”. Kính trọng, bảo vệ và chăm sóc NCT. Bảo trợ, giúp đỡ NCT gặp khó khăn, cô đơn không nơi nương tựa”(7).
Với 79 từ, thể hiện tầm tư duy chiến lược, đổi mới và sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với NCT. Đồng thời, coi trọng việc phát huy vai trò là bậc tôn trưởng trong xây dựng gia đình kiểu mẫu, là tấm gương sáng trong cộng đồng và xã hội.
Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về NCT thể hiện đậm nét truyền thống của văn hóa dân tộc, sinh động về triết lý sống, nhân văn và văn hóa của người Việt Nam; đến nay vẫn còn nguyên giá trị đối với công tác vận động NCT trong tình hình mới. Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về NCT, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã tặng cho Hội NCT Việt Nam 18 chữ vàng chói lọi: “Tuổi cao chí càng cao, nêu gương sáng vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”./.
ThS Nguyễn Thanh Hoàng
(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.13, tr.338.
(2) (3) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.3, tr.232.
(4) (5) Hồ Chí Minh, Toàn tập, sđd, t.4, tr.23.
(6) Hồ Chí Minh, Toàn tập, sđd, t.15, tr.113.
(7) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, t.1, tr.170.
Bình luận