Triển lãm Long Vân khánh hội - Hình tượng rồng trong văn hóa Việt Nam diễn ra tại Bảo tàng Lịch sử TP.HCM. Dịp này, hơn 100 cổ vật hình tượng rồng được trưng bày để công chúng thưởng lãm dịp Tết Giáp Thìn 2024.
Triển lãm gồm 4 phần chính, gồm rồng trong cung đình, đời sống sinh hoạt, tín ngưỡng tôn giáo và kiến trúc. Các bộ sưu tập này thuộc bảo tàng và một số nhà sưu tập tư nhân 2 miền Nam - Bắc.
Xem thêm: Ba bài thơ 'Tặng người trồng hoa', 'Lời yêu', 'Khói sương huyên náo'
Trong tâm thức của người Việt và văn hóa phương Đông nói chung, rồng là cội nguồn của dân tộc - đi ra từ truyền thuyết, là biểu tượng của vương quyền, sự phồn vinh, may mắn. Hình tượng rồng hiện diện trong mọi mặt đời sống từ kiến trúc, trang phục, đồ mỹ thuật ứng dụng cho đến các lễ hội.
Đặc biệt nhất là ngọc dụ bằng vải thêu và sắc phong thần bằng giấy thời vua Thiệu Trị là những hiện vật lần đầu tiên được ra mắt công chúng.
Hình tượng rồng trong kiến trúc được thể hiện qua các hiện vật bằng đất nung như gạch xây dựng, phù điêu trang trí trên mái cung điện thời Lý, Trần, Lê.
Xem thêm: Tạo sinh kế cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
Hình tượng rồng qua mỗi thời kỳ có sự khác biệt về hình dáng, thẩm mỹ. Các hiện vật do đó cũng đa dạng họa tiết, từ tả thực đến yếu tố cách điệu, bay bổng, uyển chuyển phù hợp để trang trí.
Chiếc chuông đồng được chế tác năm 1800 trong thời trị vì của vua Cảnh Thịnh (1792-1802) - hoàng đế cuối cùng của nhà Tây Sơn được đặt giữa trung tâm triển lãm. Đây là giai đoạn phát triển về nghề đúc đồng, với chi tiết chạm trổ tinh xảo phần quai chuông hình rồng.
Các đề tài được sử dụng thường là “Lưỡng long chầu nhật”, "Long vân", “Long hàm Thọ”… nhằm chuyển tải mong ước mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an.
Ở phương Đông, rồng gắn liền với lịch sử phát triển, biểu tượng của nguồn gốc dân tộc, vương quyền, sức mạnh siêu nhiên, sự may mắn, thịnh vượng.
Tại Việt Nam, qua các giai đoạn phát triển, rồng trở thành biểu tượng xuyên văn hóa, biểu tượng Việt Nam trong kết nối với khu vực và thế giới hướng đến tương lai phát triển và hội nhập và còn là biểu tượng chiến thắng mọi hoàn cảnh và vươn cao vị thế đất nước.
Triển lãm sẽ kéo dài đến ngày 31/3 tại Bảo tàng Lịch sử TP.HCM (số 2 Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Bến Nghé, quận 1, TP.HCM).
Tuấn Chiêu
Bình luận