Nam Định là trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu, trong đó trọng tâm là khu di tích Phủ Dầy, huyện Vụ Bản với gần 20 đền phủ lớn nhỏ phụng thờ Mẫu, trở thành nơi hành hương của thiện nam tín nữ thuộc đủ mọi tầng lớp trong xã hội.
Xem thêm: Quảng Bình: Công nhân mệt mỏi vì rác thải ồ ạt bủa vây bờ biển
Sách gồm 5 phần: Thánh tích giáng sinh tại Vân Cát, Nghệ thuật Kiến trúc, Nghệ thuật Điêu khắc Phủ Vân Cát, Nghi thức và lễ hội, Di sản Hán Nôm Phủ Vân Cát.
Xem thêm: Puka để lộ chuyện Gin Tuấn Kiệt sắp lên chức
Phủ Vân Cát là một công trình kiến trúc của thế kỷ XVIII - XIX. Đây có thể xem là công trình đặc sắc nhất còn lưu giữ được những giá trị cả về mặt kiến trúc cảnh quan đến các cấu kiện kiến trúc gỗ cũng như nghệ thuật chạm khắc trên đá. Nếu so sánh về nghệ thuật kiến trúc đền phủ thờ Mẫu ở miền Bắc thì Phủ Vân Cát là công trình có quy hoạch kiến trúc đẹp và cổ nhất hiện nay.
Trong hệ thống điêu khắc cổ Việt Nam, ba pho tượng Tam tòa Thánh Mẫu Phủ Vân Cát có thể xem là những kiệt tác hiếm hoi của nghệ thuật tượng thờ Đạo Mẫu cuối thế kỷ XVIII.
Nhà văn Hoàng Quốc Hải nhận xét: “Phủ Vân Cát - nơi Thánh Mẫu giáng sinh lần thứ hai là công trình do các nhà khoa học có uy tín thực hiện. Đây là lần đầu tiên đọc giả được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của pho tượng Thánh Mẫu Liễu Hạnh ngay trang bìa. Bức tượng cổ này là tuyệt tác hiếm thấy trong hệ thống tượng Mẫu ở nước ta.
Sách giới thiệu có hệ thống sự xuất hiện của Mẫu Liễu, bổ sung và hoàn thiện điện Mẫu từ Tam phủ trở thành Tứ phủ cùng quy mô điện thờ trong Phủ Vân Cát. Các tư liệu được trình bày một cách khoa học, khiến người đọc dễ nhận dạng. Phần giới thiệu về nghệ thuật kiến trúc hệ thống điện thờ và các cung, phủ. PGS. TS. Trang Thanh Hiền cho độc giả biết các nhà thiết kế Phủ Vân Cát vẫn sử dụng lối kiến trúc truyền thống, nhưng kết hợp giữa ‘nội công ngoại quốc’ với ‘trùng thiềm diệp ốc’. Nội công ngoại quốc nhằm phô diễn vẻ đẹp bên ngoài của công trình với hệ thống hành lang thoáng đãng. Còn trùng thiềm diệp ốc lại có ý thu gọn công trình cho thanh thoát.
Với việc giải mã khá tường tận, người đọc như cảm nhận được vẻ đẹp trong từng thớ gỗ. Cảm nhận được nghệ thuật kiến trúc gỗ trong hệ thống điện thần đã đạt tới đỉnh cao nghệ thuật, cũng như tài hoa trác việt của những người thợ làng quê. Đây có thể xem là một di sản văn hóa rất đặc biệt của tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam”.
Theo Đại đức Thích Nhân Tuấn - trụ trì chùa Thiên Phúc, núi Vạn Đức, thị trấn Quảng Uyên, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng, cuốn sách đã cung cấp thông tin về hành trạng của Thánh Mẫu Liễu Hạnh trong lần giáng sinh thứ hai cùng với kiến trúc nghệ thuật và tư liệu Hán Nôm tại Phủ Vân Cát. Sách rất hữu ích cho những người thuộc cộng đồng tín ngưỡng thờ Mẫu cũng như các nhà nghiên cứu và những ai yêu văn hóa truyền thống.
PGS. TS. Nguyễn Thị Yên - Viện Nghiên cứu Văn hóa đánh giá đây là tác phẩm đầu tiên có kèm theo bộ ảnh giới thiệu một cách hệ thống về thần tích, kiến trúc, điêu khắc, lễ hội và di sản Hán Nôm của một di tích thờ Mẫu Liễu Hạnh ở Phủ Dầy. Đóng góp nổi bật của Phủ Vân Cát - nơi Thánh Mẫu giáng sinh lần thứ hai là ở phần khảo cứu công phu, chi tiết về nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc đồ thờ Phủ Vân Cát với những phân tích lần đầu công bố. Bên cạnh đó là hệ thống hoành phi câu đối và biển gỗ được giới thiệu theo thứ tự từng cung, kèm theo những hình ảnh minh họa cụ thể, sinh động.
Bình luận